Şeker yüzyıllardır sofralarımızı tatlandıran sofralarımızın olmazsa olmazı ….Doğum günlerimizin baş tacı,sıkıntılarımızın gidericisi,stres bitiricisi ve mutlu anlarımızı unutulmazı….   Şeker denilince akla genellikle sofra şekeri diye nitelendirdiğimiz sükrozgelir.Halbuki şekerler doğal şekerler ve eklenmiş şeker adı altında 2 grupta toplanmaktadır.Doğal şekerler meyveden gelen fruktoz,sütten gelen laktoz gibi gıdalarda doğal olarak bulunan şekerlerdir.Eklenmiş şeker ise gıdalara sonradan eklenmiş şekeri(çaya,tatlıya eklenen şeker vb.) ifade etmektedir.Amerikan Kalp Birliği (AHA)ve Ulusal Sağlık Sistemi (NHS)sofra şekeri (sükroz),esmerşeker,mısırşurubu,yüksekfruktozlu mısır şurubu, bal,pekmez,maltşekeri,invertşeker,şekerkamışı,reçel,meyve suyu konsantresi/püresi,agaveşurubu,akçaağaç şurubunu eklenmiş şeker kategorisinde sınıflandırmaktadır.   Günümüzde şeker hazır kek, bisküvi, çikolata,sütlü ve şerbetli tatlıların dışında gündelik hayatta tüketilen bir çok besinin içerisinde de  yer almaktadır.Kahvaltılık gevrekler,enerji içecekleri,meyveli yoğurtlar,ketçap,barbekü sosu gibi hazır soslar,konserveler,nar ekşisi,kahveler,salata sosları ve daha bir sürü yiyecek ve içecekte eklenmiş şekerleri görmek mümkün.   Aşırı şeker tüketiminin kanser, kalp damar hastalıkları, obezite,diyabet ve karaciğer yağlanması ile ilişkili olduğunu artık biliyoruz.Peki alerji,diş çürükleri ve davranışa etkileri olduğunu biliyor muydunuz ?   Şeker tüketimi ve Alerji   European RespiratoryJournal dergisinde yayınlanan 9.000 anne-çoçuğun katıldığı bir çalışmada  hamilelik esnasında aşırı şekerli besinler ve içecekler tüketen kadınların (günde 82,69 ve 16 tatlı kaşığı) çocuklarında alerji(toz,kedi,çim) ya da alerjik astım riskinde artış gözlenmiştir.   Şeker Tüketimi ve Diş Çürüğü   Yapılan çalışmalar eklenmiş şeker tüketim düzeyi ile diş çürükleri arasında pozitif bir ilişkinin bulunduğunu belirtmiştir.Eklenmiş şeker tüketim düzeyinin toplam enerjinin 10’undan az olduğu durumlara kıyasla tüketim düzeyinin toplam enerjinin 10’undan daha fazla olduğu durumlarda diş çürüklerinin daha yüksek oranlarda görüldüğü belirlenmiştir.   Şeker tüketimi ve davranış   Yüksek miktarda şeker tüketimi az miktarda şeker tüketimi ile karşılaştırıldığında; hafıza ve algılama hızı üzerinde daha düşük genel bilişsel performans ile ilişkili önemli ölçüde farklılık bulurken; zaman içindeki bilişsel değişim ile ilgili önemli bir farklılık bulunmamaktadır.Yüksek rafine şekerle beslenen ratlarda yapılan  bir çalışmada şekerin ; kognitif bozukluğa,nörobiyolojik ve davranış değişikliklerine sebep olduğu belirlenmiştir.Ayrıca aşırı şeker tüketimi beynin ödül merkezini uyararak bağımlılığa ve daha çok yemeye teşvik etmektedir.   Biliyor muydunuz ?   330 cc kola : 8 tatlı kaşığı şeker   1 çorba kaşığı ketçap: 1 tatlı kaşığı şeker   100 ml şeker eklenmiş meyve suyu:2.5 tatlı kaşığı şeker   1 adet (110 gram ) meyveli yoğurt:3.5 tatlı kaşığı şeker   100 gram tahıl gevreği : 5,5 tatlı kaşığı şeker   200 ml kakaolu süt : 4.5 tatlı kaşığı şeker   3’ü 1 arada: 2.5 tatlı kaşığı şeker   Peki…Hiç mi eklenmiş şeker tüketmeyeceğiz ?   Amerikan Kalp Birliği eklenmiş şeker tüketimini kadınlarda 25 gram(6 tatlı kaşığı)  erkekler de ise 36 gram (9 tatlı kaşığı ) ve daha azıile çocuklarda ise (2-18 yaş) 25 gram (6 tatlı kaşığı) ile sınırlandırmaktadır.Dünya Sağlık Örgütü ise toplam enerji alımının 10’undan daha az eklenmiş şeker tüketimini önermektedir.   Diyetisyen Zeynep FİLİZ Beslenme ve Diyet Uzmanı Soru ve iletişim için; Adres:İstasyon Caddesi ,Hürriyet Mahallesi No:20 Kat 2 Daire 4  İZMİR/Tire Telefon no:0554 198 44 39 E-mail:diyetisyen@zeynepfiliz.com Instagram: diyetisyenzeynepfiliz