Türkiye’de ve Dünya’da vegan beslenme biçimini tercih eden bireylerin sayısı gün geçtikçe artış göstermeye başladı.Veganlık ile vejeteryanlık aynı şey midir ? Veganlık sağlıklı mı sağlıksız mı ? Veganlık ve vejeteryanlık bir yaşam biçimidir.Vejetaryanlık diyetlerinin tercih edilmesinin başlıca nedenleri arasında bireylerin sağlık durumuna ve çevreye olan endişeleri,hayvanların öldürülmesine  olan hassasiyetleri,dini inançlar yer almaktadır. Vejeteryanlığın bir çok çeşidi olmasına karşın ana hatları ile vejeteryan diyetlerinin temelinde et  ürünlerinin hepsinin tüketilmemesi esastır.Süt ürünleri ve yumurta tüketenler lakto-ovovejeteryan;hayvansal kaynaklardan sadece süt ürünlerini tüketenler laktovejeteryan, hayvansal kaynaklardan sadece yumurtayı tüketenler ovovejeteryandenmektedir.Vejeteryanlık ile veganlık arasındaki fark ise; tüm hayvansal ürünleri ve hayvanlardan elde edilen tüm besinleri reddedenlere  vegan  denmektedir. Amerika Beslenme Rehberivejeteryan diyetlerini  üç  sağlıklı beslenme tarzından biri olarak önermektedir. Yapılan çalışmalarda veganların ve vejetaryanlarıniskemik kalp hastalıkları, obezite, tip 2 diyabet,hipertansiyon ve bazı kanser türlerine karşı  daha az az risk taşıdıkları belirlenmiştir. Vejeteryan/veganlar ; vejeteryan olmayanlara göre daha çok meyve,sebze,kurubaklagiller,yağlı tohumlar(ceviz,bademvb)tükettikleri için vejeteryan olmayanlara göre daha çok E,C vitamini,magnezyum,lif alırken hayvansal kaynakları ürünleri tüketmedikleri için protein,çinko,B12,demir,kalsiyum,Omega 3 alımları düşüktür.Bu yüzden vejeteryan/veganların farklı kaynaklardan protein,Omega 3,çinko,kalsiyum kaynaklarını karşılamaları gerekmektedir. Veganlar/vejeteryan beslenmesinde eksik olan besin öğelerini vücutlarında tamamlamaları gerekir diğer bir tanımla yeterli ve dengeli beslenmeleri gerekir ki yetersiz ve dengesiz beslenme sorunu ile karşılaşılmasın. Vegan/vejeteryan beslenmesinde protein alımı en önemli noktalardan biridir.Hayvansal kaynaklı proteinler(et,süt,yumurtavb) ve bitkisel kaynaklı proteinler( kurubaklagil,tahıllarvb ) karşılaştırıldığında tartışmasız hayvansal kaynaklı proteinlerin protein içeriği daha kalitelidir.Bu yüzden vegan/vejeteryanların bitkisel kaynaklı proteinleri kombine bir şekilde tüketmeleri gerekmektedir.Veganlaryeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alamazlar ise osteoporoz (kemik erimesi) riski ile yeterli demir alamazlar ise anemi (kansızlık) ile karşı karşıyadırlar.Bazıvegan/vejeteryan bireyler ilk başlarda proteinden zengin birçok besini hayatlarından çıkardıkları için daha çok karbonhidrat tüketebiliyorlar dolayısıyla kilo artışı ile karşılaşıyorlar.Vejeteryan/veganlarınhücrelerindeki ve kanlarındaki EPA,DHA seviyeleri oldukça düşüktür.Sadece su ürünlerinde ve anne sütünde bulunan EPA ,DHA beynin beslenmesi ve gelişimi,retina,hücremembranları ve sağlıklı hamilelik süreci için  oldukça önemlidir. Vejeteryan/veganlarındiyetlerinde yeşil yapraklı sebzelere, özellikle semizotuna,cevize,ketentohumuna,kanolayağına,chiaya  yer vermeleri gerekmektedir.Bitkisel kaynaklı Omega 3 EPA ve DHA'ya dönüşebilmektedir ancak tam anlamıyla dönüşüm sağlanamadığı gibi dönüşüm süreci cinsiyete, beslenme kompozisyonuna, sağlık durumuna ve yaşa göre  etkilenmektedir. Yeterli ve dengeli bir diyet örüntüsü hazırlandığı sürece ve vegan/vejeteryan bireyler beslenmeleri konusunda hassas olduğu sürece eksiklikleri tamamlanmakta ve hastalık riskleri en az düzeye indirilebilmektedir.Özellikleri hamile/emzirenvegan/vejeteryan kadınların bu konuda daha hassas olmaları gerekmektedir. Diyetisyen Zeynep FİLİZ Beslenme ve Diyet Uzmanı Soru ve iletişim için; Adres:İstasyon Caddesi ,Hürriyet Mahallesi No:20 Kat 2 Daire 4  İZMİR/Tire Telefon no:0554 198 44 39 E-mail:diyetisyen@zeynepfiliz.com Instagram: diyetisyenzeynepfiliz