Gluten tahıllarda ve tahıllardan elde edilen ürünlerde bulunan bir protein şeklidir.Bazı bireyler glüteni sindiremeyebilir veya sindirmekte zorlanabilir ve çeşitli sağlık problemleri(ishal,şişkinlik vb.) yaşamaktadırlar. Bazen bu durum geçici bazen ise kalıcı olabilmektedir.Glutenin sindirilmesinin zorlanılması genetik ve çevresel bir çok faktöre bağlı olabilmektedir.
Çölyak hastalığı
Alerjik bir sindirim sistemi hastalığı olan çölyak hastalığında gluten ; ince bağırsaklardaki villuslara(sindirimi sağlayan yapılar) zarar vermektedir eğer gluten tüketimine devam edilirse vücutta inflamasyon meydana gelmekte hatta vitamin-mineral yetersizliği görülmekte ve kilo kaybı görülebilmektedir.Bu yüzden çölyak hastası bireyler ömür boyu glütensiz diyeti yaşam biçimlerine dönüştürmek zorundadır.
Glutenintoleransı
Vücudun glutene tepki göstermesi sonucu sindirim problemleri yaşama durumudur.Bir süre bu sorunları yaşayan bireyler doktor izni ve diyetisyen kontrolünde glutensiz diyet uygulayabilmektedir.Semptomların geçmesi ile birlikte bireylerin diyetlerine gluten azar azar tekrar eklenmektedir.
Glutensiz diyeti inceleyecek olursak arpa,çavdar,buğday,şehriye,malt,tahıllardan yapılan besinler (erişte,makarna,bulgurvb) diyetten çıkarılmaktadır.Serbest olan besinleri pirinç,kinoa,mısır,patates,kurubaklagil,meyve,sebze,süt ve süt ürünlerini,et ve et ürünlerini kapsamaktadır.
YETERSİZLİKLER
Glutenintoleransı veya çölyak hastalığı olmayan bireylerin zayıflama amaçlı glütensiz diyet uygulamaları sağlık açısından farklı sonuçlara neden olabilir.Glutensiz diyet uygulayan bireylerde b vitamini eksiklikleri ,özellikle b1 vitamini ,görülmektedir.Aynı zamanda tam tahıllı ürünlerin tüketiminin azalması ile posa//lif alımının azalması sonucunda bireylerde diyetlerinde yeteri kadar posa//lif kaynağı tüketmezler ise bağırsak sıkıntıları yaşanabilmektedir.Glutensiz diyet yapanların yüksek miktarda kırmızı et,nişastalı sebzeler, şeker ve doymuş yağ tüketiminin arttırması sonucunda yüksek kolesterol,sodyum alımının artması ve istenmeyen kalori alımına yol açabilmektedir.
Harvard Üniversitesinde yürütülen 110.000’den fazla sağlıklı bireyin katıldığı 25 yıllık bir çalışmanın sonucuna göre en fazlagluten tüketen ve az gluten tüketen bireyler arasında kalp krizi geçirme sıklığında anlamlı bir fark bulunamamıştır fakat sağlıklı bireylerin yeterli gluten tüketmemeleri sonucunda kalp hastalıkları riskinin arttığı belirlenmiştir.Amerikan Kalp Birliğinin raporunda ise glutensiz diyet ile birlikte tam tahıl tüketilmemesiyle şeker hastalığı riskinin 13 artabileceği bildirilmiştir.
Sağlığın korunması ve sürdürülebilmesi için yeterli ve dengeli beslenmek her besin öğesinden yeteri miktarda tüketmek oldukça önemlidir.Unutulmamalıdır ki vücudunuza neyi ne kadar verirseniz o da size aynı oranda tepki vericektir.
DİYETİSYEN ZEYNEP FİLİZ
Beslenme ve Diyet Uzmanı
Soru ve iletişim için;
Adres:İstasyon Caddesi ,Hürriyet Mahallesi No:20 Kat 2 Daire 4 İZMİR/Tire
Telefon no:0554 198 44 39
E-mail:diyetisyen@zeynepfiliz.com
Instagram: diyetisyenzeynepfiliz