Birinci Dünya Savaşı’ndan 30 Ekim 1919 da İmzaladığımız Mondros ateşkes antlaşmasıyla çıkmıştık. Ordular dağıtılmış, tersanelerine girilmiş ve memleket fiilen işgale başlamıştı. Mustafa Kemal’de zorunlu olarak İstanbul’a gelmişti. Samsun’a gitmezden önce geçen altı aylık süre içinde çeşitli kişilerle temas etmiş, Padişah Vahdettin’le konuşmalar yapmış, karargah olarak kullandığı Şişli’deki evindeki çalışmalarını yürütmüşt, asker- sivil ve yerli – yabancı tüm temaslarını işgalci emperyalistlere karşı bir irade yaratmak için kullanmıştır.   Ancak İstanbul’da özellikle Padişah Vahdettin ve çevresindeki teslimiyet çemberini kırmakta yenilgiye uğrayınca Anadolu’ya geçmek ve işgalcilere karşı siyasal iradeyi Anadolu’da yaratmak kararını vermişti. ( 1)   Bazı çevreler Mustafa Kemal’in yaptıklarını küçümsemek, Ulusal Mücadelenin önemini azaltmak, buna karşın son padişah Vahdettin’i yüceltmek yolunu tutmaktadırlar.   Bu çevreler Atatürk’ün Anadolu’ya geçişiyle ilgili şunları söylüyorlar: * Mustafa Kemal Samsun’a giderken geniş yetkilerle donatıldı; bu yetkiler O’na veren padişah vahdettin aslında Anadolu’da milli mücadeleyi başlatmak amacını taşıyordu.” Veya alçakça iddia ediliyorlar ki : “M. Kemal İngiliz ajanıydı. Onun için kolaylıkla Samsun’a gidebildi” gibi deli saçması bir çok iddia gibi.( 2 )   Mustafa Kemal Paşa’ya geniş yetkiler verilmiştir. 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendirilen M. Kemal’e verilen görev yalnızca askeri değil, aynı zamanda idari görevleri de içermekte ve Trabzon, Erzurum, Sivas, Van illeriyle, bu illere komşu olan Diyarbakır, Bitlis, Elazığ, Ankara, Kastamonu illerini ve kolordu komutanlıklarını da kapsamaktadır. Bu geniş alanda M. Kemal Paşa’ya geniş yetkilerin verilmesi bir milli mücadele başlatması için değildir. O , iç asayişi düzenleyecek yani müttefiklerin uydurdukları yerli Rumlara baskıyı kaldıracak, silahları toplatacak, kongrelerin kurulmalarını, halka silah dağıtılmasını, milli kuruluşların ordu ile ilişki kurmalarını önleyecekti. (3)   Mustafa Kemal bu geniş yetkilerin verilmesini ve Anadolu’ya gönderilmesini Nutuk adlı eserinde şöyle ifade etmektedir. Bana bu yetkileri onlar bilerek ve anlayarak vermediler. Herçi bad abat (İster istemez)benim İstanbul’dan uzaklaşmamı arzu edenlerin icadettikleri bir sebeptir.(4)   Mustafa Kemal 15 Mayıs günü Anadolu’ya geçmeden önce son ziyaretini harbiye nezaretine yapar . Fevzi Çakmak İzmir ve çevresinin işgaline karşı direnme emri verdiği için görevinden alınmış, yeni Nazırla makamda bulunmaktadır. Odaya girdiğinde Fevzi paşa yeni Harbiye Nazırı Cevap Paşa ile mümkün olduğu kadar silah ve cephanenin Anadolu’da toplanmasını ve İngilizlere teslim edilmemesi konusunda fikir birliğine vardıklarını dile getirir. M. Kemal’in de “Zaten bunları gerçekleştirmek için Anadolu’ya gidiyorum. Buradan verilen emirleri dinlemeyeceğim. Kahraman milletimin sinesinde hayatımı feda edinceye kadar çalışacağım .”dediğini dile getirir, eski ve yeni harbiye Nazırları ile 9. Ordu Müfettişliği görevini üstlenen M. Kemal arasında adeta üçlü kutsal ittifak kurulmuştur.(5)   16 Mayıs Cuma günü Mustafa Kemal ve aralarında Albay Kazım Dirik, Albay Refet Bele,   Yarbay Mehmet Arif, Binbaşı Hüsrev, Binbaş Refik Saydam, Yüzbaşı Cevap Abbas olmak üzer 23 subay, 25 er ve erbaş, eyerli altı at bulunan Bandırma vapuru Galata rıhtımından yola çıktı.(6)   Zorlu ve tehlikeli bir yolculuktan sonra 19 Mayıs günü saat 7.00 sularında bandırma vapuru Samsun’a ulaşmıştı. Bu sabah güneş sanki daha parlak doğuyor ve aydınlık yarınların müjdesini veriyordu.   Mustafa kemal Nutuk adlı eserine başlarken şunları söylüyordu: 1919 senesi Mayısının 19. Günü Samsun’a çıktım. Vaziyet ve genel durum;Osmanlı Devletinin içinde bulunduğu grup 1. Dünya savaşında yenik düşmüş, Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, şartları ağır bir ateşkes imzalanmış. Büyük savaşı uzun senelerinde millet yorgun ve fakir bir halde. 1. Dünya savaşına girmemize sebep olanlar memleketten firar etmişler. Saltanat ve hilafet makamını işgal eden Vahdettin şahsını ve tahtını koruyabilecek tedbirleri araştırmakta. Damat Ferit başkanlığındaki hükümet aciz, haysiyetsiz, korkak,ordunun elinden silahı ve cephanesi alınmış, Ateşkes hükümlerine uygun davranmıyor, itilaf devletlerinin gemileri İstanbul’da, Adana Fransızlar, Urfa, Maraş, Antep İngilizler, Antalya ve Konya İtalyan’lar işgalinde.Her tarafta yabancı asker ve memurları, İtilaf Devletlerinin desteğiyle Yunan ordusu İzmir’de. Hristiyan unsurlar gizli açık emellerini gerçekleştirmek üzere mesai harcıyorlar. İstanbul Rum Patrikhanesi Mavri Mira vasıtasıyla miting ve propaganda yaptırmakla meşgul.Ermen Patriğ Zaven Efendi de Mavri Mira ile birlikte. Trabzon, Samsun, ve bütün Karadeniz sahillerinde Pontus Rum çeteleri faaliyet gösteriyor.   Buna karşılık Trakya – Paşaeli, Doğu İlleri Müdafaa Hukuk Cemiyeti,Trabzon, ve Hacalisi Ademi merkezi Cemiyeti, İzmir’de Redd- i İlhak Cemiyeti vatanın kurtuluşı için direnişe başlıyor.   İşte Mustafa Kemal Samsun’a ayak bastığı sırada ülkenin durumu böyleydi. Bu kapkaranlık durumdan ülkeyi aydınlığa çıkarmak hiç de zannedildiği kadar kolay olmamıştır. Bu zor işi M. Kemal başarmış, milletin egemenliğine dayanan yepyeni bir devlet kurmuştur. 19 Mayıs bu aydınlık yolun başlangıcı olmuştur.   Gençler Kurtuluş Savaşımızın ilk adımı sayılan 19 Mayıs günü atamızın sizlere armağanıdır. Bu bayram Atamızı daha iyi anlamanıza vesile olması dileklerimle bayramınızı kutluyorum.   Kaynaklar: 1 – İlhan Selçuk (Alev Coşkun Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay kitabının önsözünden ) 2 – Alev Coşkun Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay ( İşgal, hüzün, hazırlık ) 3 – General Fahri Belen – Türk Kurtuluş Savaşı 4 – M. Kemal Atatürk Nutuk C.1 5 – Alev Coşkun Samsun’dan Önce 6 Ay 6 - Alev Coşkun Samsun’dan Önce 6 Ay