Çocukluk döneminde ateş çok sık görülmektedir. En sık ateş nedeni enfeksiyon hastalıklarıdır. Enfeksiyon hastalıkları dışında da birçok neden ateşe sebep olabilir. Özellikle yenidoğan bebeklerde ortam ısısının yüksek olması bebekte ateş neden olabilmektedir. Çocuklarımıza yapılan aşılar sonrası ateş görülebilmektedir. Fakat bu ateş vücuda zarar veren bir durum değildir. Ateşli çocukta ilk yapılacak olan şey ortam ısısını serinletmek ve çocuğa soğuk uygulama yapmaktır. Ilık su ile ya da ıslak havlular ile koltuk altı-kasık bölgeleri olan yerlere kompresler yapmak uygun olacaktır.
Aileler çocukluk döneminde ki ateşten çok korkmaktadırlar. En büyük korkuları ateşli dönemde çocuklarının havale geçireceğini düşünmeleridir. Halbuki ateş vücudumuzun mikroplarla savaşması için en önemli savunma mekanizmalarından biridir. Bu nedenle ateş varlığında hemen telaşlanmamak gerekir. Ateşin mikropları öldürmesine müsaade etmek gerekir. Çünkü yüksek vücut ısısında mikroplar çoğalamazlar. Dolayısıyla vücudumuz enfeksiyonun daha da ilerlemesine engel olmuş olur. Ateşe doğru zamanda ve doğru şekilde müdahale etmek gerekir. Ebeveynlerin en büyük korkusu ateş sırasında çocuklarının havale geçirme korularıdır. Her çocuk ateşte havale geçirmez. Ateşli dönemde havale geçirme sıklığı çok nadirdir. Özellikle ilk altı yaş içerisinde bu risk daha fazladır. Bazı risk faktörleri varsa “anne ya da babadan biri çocukken ateşli havale geçirdi ise, çocuk yaşı küçük ise, ateşin süresi çok uzun sürdü ise, ateş hızla yükseliyorsa” gibi o zaman havale geçirilebilir.
Havaleler çocuk acil servislerine sık başvuru nedenlerinden biridir. Geçirilen havale basit havale ise üzerinde durulmasına genellikle gerek yoktur ve vücuda zarar vermez. Havalenin uzun sürmesi, çocukta altta yatan bazı hastalık varlığının olması, önceden havale geçirme öyküsünün olması ve ailede risk faktörünün olması geçirilmiş olan havalenin tetkik edilmesini gerektirir. Bunun sonucunda da tedavi vermek gerekebilir. Havale geçirilirken çocuğun kas ve sinir sistemi değişik tepkiler verir. Çocuk pelte gibi kalabilir, kollar ve bacaklarda kasılmalar olabilir, gözlerde bir noktaya sabit bakış olabilir. Böyle bir durumda anne ve baba olarak soğukkanlı olmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Evde çocuğa soğuk su dökmek, kilitlenmiş dişleri açmak için çatal ya da kaşık sokmaya çalışmak, çocuğa uyansın diye tokat atmak gibi hareketler aksine çocuğa zarar verir. İyi niyetli gibi de olsa bu tarz uygulamalar kesinlikle yapılmamalıdır. Sağlık kuruluşunda gerekli tıbbi uygulamalar yapıldıktan sonra çocuğumuz bir üst basamağa yönlendirilecektir. Basit havaleler vücuda ve beyne zarar vermez dedik; fakat havale geçiren çocuk aynı gün ya da farklı gün tekrar havale geçirebilir. Bu açıdan mutlaka ebeveynler olarak uyanık olmalıyız. Hekimimiz tekrar havale geçirilmesin diye bir takım önerilerde bulunmuş olabilir. Mutlaka bu önerilere dikkat etmeliyiz. Aileler ilk defa ateşli havale geçiren çocuklarının öleceği korkusuna kapıldıkları için her ateşli dönemde çok korkarlar. Bu nedenle ateşe nasıl ve hangi zamanda hakim olmamız gerektiği konusunda eğitim almalıyız. Tekrar havale geçirilecek olursa soğukkanlılıkla neler yapmamız gerektiğini net olarak anlamalı ve öğrenmeliyiz. Geçirilen basit ateşli havaleler çocuklara zarar vermez, zekada etkilenme yapmaz.
Çocuklarımızın her hastalığında ebeveynler olarak soğukkanlı olmamız gerekir. Anne ve baba olarak ne kadar panik olursak çocuğumuza istemeden o kadar zarar vermiş olabiliriz. Her türlü bilgi için hekiminize mutlaka danışınız. Bu yazımda ebeveynlerimize kendilerini çok korkutan ateşli havale hakkında umarım istediğim mesajları vermişimdir. Sağduyulu olmak her hastalık döneminde başarılı bir tedavi için olmazsa olmazlardandır. Sağlıklı günler diler, bir sonra ki yazımda görüşmek dileğiyle. Sevgiyle kalın…
Dr.Ramazan SOYLAR