“Terzilik, Usta-Çırak İlişkisi İsteyen Bir Meslektir”

Tire’de terzilik mesleğiyle uğraşan Atakan Bolat ile mesleği üzerine konuştuk. Terzilik mesleğinin ne olduğunu? Zorluklarının neler olduğunu? Beklentilerinin neler olduğu? gibi çeşitli sorular sorduk cevapları röportajımızda…

KENDİNİZİ KISACA TANITIR MISINIZ?   Atakan Bolat (54). Tire’de ikamet etmekteyim terzilikle uğraşıyorum, emekliyim. Hem boşta kalmamak için hem de sanatım olduğu için terzilik mesleğini elimden geldiğince icra etmeye çalışıyorum. Çocukluğumdan beri bu işin içinden gelmekteyim. Elimizden geldiği kadar mesleğimizi sürdürüyoruz.   BU MESLEĞİ İSTEYEREK Mİ SEÇTİNİZ?   Hayır. Daha önceleri babamdan kalmaydı. Babam tarafından bir meslek edinmem için zorlanıldı okurken babamın yanında öğrendim. İstanbul’da kendi işimizi yaptık babamla birlikte 2001 krizine kadar kısmen büyüttük işlerimizi ama krizle beraber o furyadan bizde etkilendik ve işletmemizi tekstile dönmemek üzere kapattık. Ama 10 sene sonra emekli olduktan sonra yapabileceğim en ideal iş bu iş olduğu için geri döndüm. 10 senelik arada satın alma, şoförlük mesleklerinde bulundum.   MESLEĞİNİZİ YAPARKEN Mİ KEYİF ALDINIZ? YOKSA O 10 YILLIK SÜREDE Mİ KEYİF ALDINIZ?   Aslında terzilik mesleğini de seviyorum ama asıl meslek branşım tekstil üzerine modelistlik, tasarım, kalıpçılık, üretim, imalat, satış, komplike departmanlarda hepsinde tecrübeliyim. Esas çoğul üretimi çok seviyorum bebe ve çocuk üzerine tabi ki bunun dışında bütün branşlarda ustalığım var. Onlarda yetişmişliğimiz aldığımız eğitimler var fakat işte tekstilin hak ettiği değeri bulmamasında dolayı bir 10 sene kadar ara verdim. Piyasalarında kötü olmasından dolayı 2001 ile 2010 arası bilahare bıraktık. Aradaki yaptığım işlerle de devam etme şansım olmadığı için yaşım gereği bu yaşta ne yapabilirim diyerekten terzilik yapmaya devam ettim.   YAPTIĞINIZ İŞİN TANIMI NEDİR, BİZE MESLEĞİNİZİ ANLATIR MISINIZ?   Yaptığımız iş bilindiği üzere peygamber mesleği. Yani insanların dış görünüşüyle alakalı hizmet odaklı sektörlerden birisidir.   İŞİNİZİN EN SEVDİĞİNİZ TARAFI NEDİR?   Müşterimin kıyafetini yaptığı zaman örneğin bir kumaşı bir sanata dönüştürdüğüm zaman onun istediği gibi yaptığımız zaman ya da bir kıyafetin tadilatını müşterimizin istediği gibi yaptığımız zaman onun o yüzündeki gülümsemeyi görünce dünyalar bizim olur. Bu zamanlarda benim için maddi getirisi önemli değildir yapılan işten sonra bize teşekkür etmesi, gülümsemesi benim için her şeye değer.   YAPTIĞINIZ İŞE GÖRE ELDE ETTİĞİNİZ GELİRİN YETERLİ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR MUSUNUZ?   Bugünkü şartlar altında elde ettiğimiz gelirin yeterli olduğunu düşünmüyorum. Kıyafet bazında ürün bazında düşünürseniz fiyatlar olması gerekenin altında piyasadaki rekabetten dolayı. Müşteri 50 liraya aldığı pantolonu getirip yaptırdığında biz ona 5-10 liradan fazla fiyat söyleyemeyiz. Mesela kadın pazardan 10 liraya pijama almış paçasını yaptırmaya geliyor biz o işe 5 lira demeye çok zorlanıyoruz yani. Gönlü hoş olsun diye onun istediği rakamlarda anlaşmaya çalışıyoruz. Aylık bazda bakıldığında totalde kazancımız asgari ücrete bile gelmiyor diyebiliriz.   SİZİNLE AYNI MESLEĞİ SEÇMEK İSTEYEN GENÇLERE BU MESLEĞİ SEÇMELERİNİ TAVİSYE EDER MİSİNİZ?   Mesleğimi gençlere pek tavsiye etmem. Çünkü katma değeri daha fazla olan işleri öneririm. Teknoloji, eğitim, sağlık alanında olan meslekleri tercih etmelerini öneririm. Terzilik bilindik bir meslek zaten bu ve bunun türevinde olduğu işlerde çocuklar artık usta olarak yetişmiyor ve mesleklerimiz bu şekilde yok oluyor. Gelecekte bu işi yapan insanlar neredeyse bir elin parmaklarını geçmeyecek bunu da bize zaman gösterecek.   BU MESLEĞE SAHİP OLMAK İÇİN HANGİ OKULLARI OKUMAK GEREKMEKTEDİR?   Bu iş için ben bir okul okumadım usta-çırak ilişkisi olarak başladım ve öğrendim. Günümüzde belediyelerin ve kaymakamlığın açtığı kurslar oluyor bu şekilde öğreniliyor. Ancak teoride gördüğünüz eğitimi teorikte bazen başaramıyorsunuz. Ben bile bu işlere 8-9 yaşlarımda babamın yanına gele gide öğrendim ama hala benim bile yapamayacağım şeyler olabiliyor.   BU MESLEĞİ SEÇMESEYDİNİZ HANGİ MESLEĞİ YAPMAK İSTERDİNİZ?   Kendi elimde seçme şansım olsaydı şartlar daha farklı olsaydı eğitim alanını seçebilirdim. Sporu seçebildim beden eğitimi öğretmenliği olabilirdi. Yani sonuç olarak eğitim ve spor arasında kalabilirdim.   İŞİNİZİ YAPARKEN HALKTAN BEKLENTİLERİNİZ NELERDİR?   Bize köylüsü de geliyor kentlisi de geliyor bakıyorsunuz kıyafetlerini özenle yıkamış buraya getirmiş bizde öyle olunca onları takdirle karşılıyoruz bu da bizi motive ediyor. Bazı insanlarda elinde olmayarak mesela adam hayvancılıkla uğraşmış ahıra girmiş kıyafette kirli halde gelince bizde onları kırmamak adına gönüllerini alarak yapmaya çalışıyoruz. Zaten bizi tanıyan insanlar biliyor onlar özenle getiriyor ama ilk kez gelen birisi az önce belirttiğim gibi çeşitli örneklerle kıyafetlerini getirebiliyor. Örnek vereyim bu işlerle ilgili geçenlerde ellerim durduk yere şişti, doktora gittim mikrop kaptığımı söyledi. Sonrasında mesleğimi anlatıp detayları aktarınca “sana gelen kıyafetlerin birinden mikrop kapmışsın” dedi. Ben bir hafta 10 gün boyunca tedavi için uğraştım. Kimin nasıl olduğunu bilemiyoruz ama hoşgörü çerçevesinde derdimizi anlatmaya çalışıyoruz.   İŞİNİZİ YAPARKEN KARŞILAŞTIĞINIZ ZORLUKLAR NELERDİR?   Bazı müşterilerimizin ölçüleri üzerinde oluyor. Bir paça boyu yaptırmak isteyen, bir pantolonun, elbisenin boyunu ölçüsünü yaptırmak isteyen kendisi ölçüsünü almış, işaretini koymuş biz onu yapıyoruz. Ama bir ertesi gün yapılan işi tekrar getirip “bu neden böyle olmuş”, “bunun boyu kısa olmuş” gibi söylemlerle karşı karşıya kalabiliyoruz. Bunu önlemek içinde işi kabul ederken bu ölçü kesin midir? diye soruyoruz. Artan parçaları da ben tekrar içerisine koyuyorum ki ne kadar kesildiğini bilsin diye. Bunlar yaşadığım zorluklar diyebilirim.   MESLEK HAYATINIZDA BAŞINIZDAN GEÇEN EN KÖTÜ VE EN İYİ OLAY NEDİR?   En kötü olay büyük çaplı çalışırken firmamızı tasfiye etmemiz. Terzi olarak ise aman aman bir kötülük yaşamadım. En iyi olay ise bizi beğenmeleri takdir etmeleri biten bir işin ardından teşekkür etmeleri bizi çok mutlu ediyor.   SON OLARAK BİR ŞEY EKLEMEK İSTER MİSİNİZ?   Bizim mesleğimiz bugünlerde ağırlıklı olarak genç nesile hitap ediyoruz. Onlar biraz daha kıyafetlerine özen gösteriyorlar. Daraltmalar çoğunlukta esas sıkıntı ise daha öncede bahsettiğimiz gibi mesleğin ustalarının azalması, yaşlanması ve gençlerde bu konularda çok sıkıntılı istediklerini görmek istedikleri tadilatı yaptıramamaktan şikâyetçi. Ben onlara tecrübem gereği cevap vermeye çalışıyorum onlar da beğeniyorlar takdir ediyorlar, mutlu bir şekilde gönderiyoruz onları. Fakat git gide terzilik mesleğimiz ustalık olarak azalıyor o da alttan usta yetişmemesinden kaynaklanıyor. Bugün ben yanıma bir çırak arasam, yetiştirmeye çalışsam bulamam. Bütün çocuklar okuyor tahsiline devam ediyor bizde kendi çapımızda devam edebildiğimiz yere kadar devam etmeye çalışacağız.